اعتیاد چیست و معتاد کیست؟
فرد معتاد از موادی مصرف میکند یا دست به رفتارهایی میزند که به رغم پیامدهای ناگواری که به همراه دارد، تاثیر پاداشدهنده آن محرکی است برای تکرار عمل. اعیاد شامل مصرف موادی مانند الکل، تریاک، کوکائین و نیکوتین یا رفتارهایی مانند قمار میشود.
خصوصیات نوروبیولوژی در هرگونه رفتار اعتیادی یکسان است: این رفتار به شدت قسمتهای پاداش و تقویت مغز را، که شامل دوپامین است، درگیر میکند؛ درنتیجه، محل اتصال عصب در قشر پیشپیشانی، جاییکه مهمترین عملکردهای مغز در آن اتفاق میافتد، قطع میشود و تمام توجه فرد روی سرنخهای مربوط به مواد یا فعالیت مورد نظر متمرکز میشود.
لازم به ذکر است بعد از ترک مصرف مواد یا رفتار اعتیادی، تغییرات مغز قابل جبران است.
احتمال اینکه اختلال سومصرف مواد و قمار بازی با بیماریهای روحی مانند افسردگی و اضطراب یا دیگر مشکلات همراه شود بالاست. این دو اختلال نه تنها مکانیزمهای مشابه مغز را درگیر میکنند، بلکه واکنش آنها به بسیاری از روشهای درمان یکسان است.
اختلال سومصرف مواد و قماربازی وضعیتهای پیچیدهای هستند که روی سیستمهای پاداش، تقویت، انگیزه و حافظه در مغز تاثیر میگذارند.
باورهای غلط در مورد اعتیاد
فرایندهایی که باعث تشدید اعتـیاد میشود بسیار است و یک توضیح ساده ندارد. فقط یک علت برای اعتیاـد وجود ندارد: اگرچه ژنتیک و سایر عوامل زیستی در میزان آسیبپذیری فرد در برابر اعتیـاد نقش دارد، بسیاری از عوامل اجتماعی، روانی و محیطی هم تاثیر زیادی روی مصرف مواد میگذارد.
برخی خصوصیات، مانند عدم تحمل پریشانی یا دیگر احساسات قدرتمند، منجر به بروز اعتیاد میشود اما هیچ نوع «شخصیت معتاد» وجود ندارد که به طور مشخص بروز اعـتیاد در شخص را پیشبینی کند.
علائم اعتیاد
مصرف مداوم مواد یا انجام فعالیتهایی که منجر به پریشانی یا ناتوانی میشود، هسته اختلال اعتـیاد را تشکیل میدهد. برای اینکه علائم اعتیاد از نظر بالینی تشخیص داده شود، فرد باید دست کم دو مورد از علائم اعتیاد زیر را داشته باشد:
- یکی از علائم اعتیاد آن است که فرد بیشتر یا طولانیتر از آنچه قصد داشته مواد مصرف میکند.
- از علائم اعتیاد این است که شخص تمایل دارد مصرفش را کم کند یا تلاشهای نافرجامی برای این کار انجام میدهد.
- تداوم مصرف یا انجام فعالیت یا ترک آنها زمان زیادی به طول میانجامد.
- فرد تمایل و میل شدیدی به مصرف مواد یا انجام فعالیتی که به آن معتاد است دارد.
- مصرف مواد یا انجام فعالیت باعث ایجاد اختلال در الزامات شغلی، تحصیلی یا خانگی شده است.
- فرد به رغم مشکلات اجتماعی و فردی که برایش پیش آمده به مصرف مواد یا انجام فعالیت ادامه میدهد.
- فرد دیگر در فعالیتهای مهم اجتماعی، شغلی یا خلاقانه شرکت نمیکند یا کمتر شرکت میکند.
- رفتار اعتیـادگونه در موقعیتهایی رخ میدهد که از نظر فیزیکی خطرناک است.
- یکی از علائم اعتیاد آن است که بدن نسبت به مواد مقاوم میشود. این وضعیت دو علامت دارد: فرد برای رسیدن به تاثیر مطلوب به مواد بیشتری نیاز دارد یا مقدار مواد همیشگی تاثیر خود را از دست داده است.
- علائم ترک: علائم فیزیکی یا مصرف مواد مشابه برای جلوگیری از بروز علائم ترک.
شدت اعتیـاد با توجه به تعداد علائم اعتیاد موجود اندازهگیری میشود. اگر دو یا سه علامت در فرد مشاهده شود، اعتیاد خفیف است. اگر فرد چهار یا پنج علامت از خود نشان دهد، درجه اعـتیاد متوسط است. در صورت مشاهده شش علامت یا بیشتر، اعتیـاد شدید تلقی میشود.
https://bahrampsychology.blog.ir
عالی